Załącznik do Zarządzenia Nr 8/2024
Standardy ochrony małoletnich w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Gdowie
Preambuła
Naczelną zasadą wszystkich działań podejmowanych przez pracowników i współpracowników Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Gdowie jest działanie dla dobra dziecka i w jego najlepszym interesie. Każdy pracownik i współpracownik traktuje dziecko z szacunkiem oraz uwzględnia jego potrzeby. Niedopuszczalne jest stosowanie przez kogokolwiek wobec dziecka przemocy w jakiejkolwiek formie. Pracownik i współpracownik Ośrodka, realizując te cele, działa w ramach obowiązującego prawa, przepisów wewnętrznych oraz swoich kompetencji.
Postanowienia wstępne
- Pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Gdowie.
- Współpracownikiem jest osoba zatrudniona w GOPS Gdów na podstawie umowy cywilnoprawnej, stażysta, wolontariusz lub osoba współpracująca nieodpłatnie na innych zasadach.
- Dzieckiem jest każda osoba do ukończenia 18. roku życia.
- Opiekunem dziecka jest osoba uprawniona do reprezentacji dziecka, w szczególności jego rodzic lub opiekun prawny. W myśl niniejszego dokumentu opiekunem jest również rodzic zastępczy.
- Zgoda rodzica dziecka oznacza zgodę co najmniej jednego z rodziców/opiekunów prawnych dziecka. Jednak w przypadku braku porozumienia między rodzicami dziecka należy poinformować rodziców o konieczności rozstrzygnięcia sprawy przez sąd rodzinno-opiekuńczy.
- Dyrektor to osoba zarządzająca Ośrodkiem zgodnie ze statutem.
- GOPS/ Ośrodek – należy rozumieć Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Gdowie.
Rozdział I
Bezpieczny kontakt pracowników/współpracowników z małoletnimi
§ 1
- Pracownik/współpracownik przed dopuszczeniem do realizacji obowiązków w zakresie działalności związanej z wychowaniem, świadczenia porad psychologicznych, edukacji, wypoczynku, leczenia małoletnich lub z opieką nad nimi, podaje swoje dane osobowe, które następnie służą Dyrektorowi GOPS do wykonania obowiązku określonego w art. 21 Ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (t.j. Dz. U. z 2024r., poz. 560) i sprawdzenia pracownika lub współpracownika w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym, zwanym dalej Rejestrem. Sprawdzenie dotyczy także osób poniżej 18 roku życia. W aktach osobowych pracownika lub współpracownika przechowuje się wydruk pierwszego oraz ostatniego sprawdzenia osoby w Rejestrze. Osoba figurująca w Rejestrze nie może zostać zatrudniona. Zakres danych osobowych potrzebnych do sprawdzenia osoby w Rejestrze znajduje się w załączniku nr 4. do niniejszego dokumentu. Za realizację obowiązku odpowiada Dyrektor, który może upoważnić do tego pracownika/pracowników.
- W celu monitorowania bezpieczeństwa, poza wykonaniem obowiązku określonego w ustępie poprzedzającym Dyrektor dokonuje każdego roku sprawdzenia figurowania pracownika lub współpracownika w Rejestrze.
- Poza sprawdzeniem figurowania osoby w Rejestrze pracownik/ współpracownik powyżej 17 roku życia, podejmujący obowiązki pracownicze lub działania jak w ust. 1 powyżej, podpisuje oświadczenie, jak w załączniku nr 3.
- W przypadku powzięcia informacji o wszczęciu wobec pracownika lub współpracownika postępowania karnego o przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub przestępstwo z użyciem przemocy popełnione przeciwko dzieciom należy niezwłocznie odsunąć go od wszelkich form kontaktu z dziećmi i przenieść na stanowisko pracy na którym kontakt ten nie występuje lub rozważyć zakończenie umowy z tą osobą.
§ 2
- Pracownicy i współpracownicy GOPS-u mający bezpośredni kontakt z małoletnimi powinni wykonywać swoje zadania w sposób zapewniający poszanowanie praw osób trzecich, w szczególności praw dzieci, z szacunkiem oraz w sposób uprzejmy i kulturalny.
- Niedopuszczalne jest stosowanie wobec małoletnich jakichkolwiek form przemocy słownej, a tym bardziej fizycznej.
- Pracownicy i współpracownicy GOPS-u mają obowiązek powstrzymać się od jakichkolwiek zachowań, które mogłyby naruszać przestrzeń osobistą małoletniego, powodować u niego poczucie zagrożenia, dyskomfortu lub strachu.
- Pracownicy i współpracownicy GOPS-u powinni zwracać uwagę na niepokojące zachowania małoletnich, które mogą świadczyć o ich krzywdzeniu i powinni podjąć próbę kontaktu z małoletnim w przypadku powzięcia podejrzenia takiego krzywdzenia. Jeżeli małoletni próbuje nawiązać kontakt z pracownikiem, powinien on go wysłuchać i, w miarę możliwości, uzyskać możliwie najpełniejszą informację o sytuacji małoletniego.
Rozdział II
Rozpoznawanie i reagowanie na czynniki ryzyka krzywdzenia dzieci
§ 3
- Pracownicy w ramach wykonywanych obowiązków zwracają uwagę na czynniki ryzyka i symptomy krzywdzenia dzieci.
- W przypadku zidentyfikowania czynników ryzyka podejmują rozmowę z opiekunami, przekazując informacje na temat dostępnej oferty wsparcia i motywując ich do szukania dla siebie pomocy.
- Personel Ośrodka monitoruje sytuację i dobrostan dziecka.
Rozdział III
Zasady i procedura podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego
§ 4
W przypadku podjęcia informacji przez pracownika/ współpracownika GOPS Gdów o podejrzeniu krzywdzenia dziecka stosuje się następujące procedury interwencji:
- W przypadku podejrzenia, że życie dziecka jest zagrożone lub grozi mu ciężki uszczerbek na zdrowiu następuje wezwanie właściwych służb.
- Złożenie do właściwych organów zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa krzywdzenia dziecka. Wzór zawiadomienia znajduje się w załączniku nr 5.
- Złożenie wniosku do sądu opiekuńczego o wgląd w sytuację dziecka/rodziny. Wzór wniosku o wgląd w sytuację dziecka/rodziny zawiera załącznik nr 8.
- Sporządzenie formularza „Niebieska Karta – A” oraz przekazanie go do Przewodniczącego Zespołu Interdyscyplinarnego ds. przeciwdziałania przemocy domowej w terminie określonym w odrębnych przepisach. Obowiązek wszczęcia procedury „Niebieskie Karty” i wypełnienia formularza Niebieska Karta A spoczywa na wszystkich pracownikach socjalnych i asystentach rodziny zatrudnionych w GOPS-ie.
- W przypadku braku uprawnień do wszczęcia interwencji następuje przekazanie informacji w formie pisemnej do Przewodniczącego Zespołu Interdyscyplinarnego ds. przeciwdziałania przemocy domowej o podejrzeniu stosowania przemocy.
- Realizacja pracy socjalnej lub innych działań zgodnie z kompetencjami i potrzebami rodziny.
- Podjęcie współpracy z uprawnionymi podmiotami na rzecz diagnozy i pomocy rodzinie w celu wyeliminowania krzywdzenia dziecka.
- Przeprowadzenie rozmowy z opiekunami dziecka lub z dzieckiem w obecności rodzica/ opiekuna bądź osoby wskazanej przez małoletniego w miarę możliwości w obecności psychologa. Ustalenia są spisywane na karcie interwencji (załącznik nr 1).
Informowanie Dyrektora o podejmowaniu czynności w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego
§ 5
- Za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu i udzielanie mu wsparcia odpowiedzialny jest cały personel/ współpracownicy GOPS.
- W przypadku podjęcia przez pracownika/współpracownika GOPS Gdów podejrzenia, że dziecko jest krzywdzone ma on obowiązek sporządzenia adnotacji służbowej i przekazania uzyskanej informacji bezzwłocznie Dyrektorowi lub wyznaczonej na stałe do tego zadania innej osobie.
- W przypadku wyznaczenia takiej osoby jej dane (imię, nazwisko, email, telefon) zostaną podane do wiadomości pracowników/współpracowników. Adnotacja ma formę pisemną lub mailową.
- Dyrektor lub osoba o której mowa w pkt 3 przekazuje informację pracownikowi socjalnemu, który podejmuje czynności zgodne z obowiązującymi przepisami prawa oraz zakresem obowiązków.
- Pracownicy socjalni monitorują sytuację i dobrostan dziecka.
- Z przebiegu każdej interwencji sporządza się kartę interwencji, której wzór stanowi załącznik nr 1. do niniejszego dokumentu. Kartę bezzwłocznie przekazuje się Dyrektorowi lub osobie, o której mowa § 5 pkt 2.
- Wszyscy pracownicy lub współpracownicy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Gdowie i inne osoby, które w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych podjęły informację o krzywdzeniu dziecka lub informacje z tym związane, są zobowiązane do zachowania tych informacji w tajemnicy, wyłączając informacje przekazywane uprawnionym instytucjom w ramach działań interwencyjnych.
Krzywdzenie ze strony pracownika lub współpracownika
§ 6
- W przypadku gdy zgłoszono krzywdzenie małoletniego przez pracownika lub współpracownika GOPS osoba ta zostaje natychmiast odsunięta od wszelkich form kontaktu z dziećmi (nie tylko dzieckiem pokrzywdzonym) do czasu wyjaśnienia sprawy.
- Dyrektor GOPS przeprowadza rozmowę z dzieckiem w obecności rodzica/ opiekuna i w miarę możliwości psychologa. Dodatkowo Dyrektor przeprowadza rozmowę z innymi osobami mającymi lub mogącymi mieć wiedzę o zdarzeniu i o sytuacji osobistej (rodzinnej, zdrowotnej) dziecka, w szczególności z jego opiekunami. Dyrektor stara się ustalić przebieg zdarzenia, ale także wpływ zdarzenia na zdrowie psychiczne i fizyczne dziecka. Ustalenia są spisywane na karcie interwencji (załącznik nr 1).
- Dyrektor organizuje spotkanie/a z opiekunami dziecka w którym przekazuje informacje o zdarzeniu oraz o potrzebie/możliwości skorzystania ze specjalistycznego wsparcia, w tym u innych służb.
- W przypadku, gdy wobec dziecka popełniono przestępstwo Dyrektor sporządza zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa i przekazuje je do właściwego Komisariatu Policji lub jednostki Prokuratury. Wzór zawiadomienia znajduje się w załączniku nr 5.
- W przypadku gdy pracownik/współpracownik dopuścił się wobec dziecka innej formy krzywdzenia niż popełnienie przestępstwa na jego szkodę, Dyrektor powinien zbadać wszystkie okoliczności sprawy, w szczególności wysłuchać pracownika lub współpracownika podejrzewanego o krzywdzenie, dziecko oraz innych świadków zdarzenia. W sytuacji gdy naruszenie dobra dziecka jest znaczne, w szczególności gdy doszło do dyskryminacji lub naruszenia godności dziecka, należy rozważyć rozwiązanie stosunku pracy z osobą, która dopuściła się krzywdzenia, lub zarekomendować takie rozwiązanie zwierzchnikom tej osoby. Jeżeli pracownik/współpracownik, który dopuścił się krzywdzenia, nie jest bezpośrednio zatrudniony przez Dyrektora GOPS, lecz przez podmiot trzeci, wówczas należy zarekomendować wstrzymania świadczenia pracy, a w razie potrzeby rozwiązać umowę z instytucją współpracującą.
- Jeżeli zgłoszono krzywdzenie ze strony Dyrektora, wówczas działania opisane w niniejszym rozdziale podejmuje osoba, która dostrzegła krzywdzenie lub do której zgłoszono podejrzenie krzywdzenia.
- Do udziału w interwencji zaprasza się specjalistów, w szczególności psychologów i pedagogów, celem skorzystania z ich pomocy przy rozmowie z dzieckiem o trudnych doświadczeniach.
Krzywdzenie ze strony rodziców/opiekunów
§ 7
W przypadku gdy zostanie ujawnione krzywdzenie małoletniego przez rodziców/ opiekunów stosuje się procedury interwencji zawarte w § 4.
Rozdział IV
Zasady ochrony danych osobowych dziecka
§ 8
- Dane osobowe dziecka podlegają ochronie na zasadach określonych w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. U. UE. L. z 2016 r. Nr 119, str. 1 z późn. zm.).
- Pracownik i współpracownik GOPS ma obowiązek zachowania w tajemnicy danych osobowych, które przetwarza, oraz zachowania w tajemnicy sposobów zabezpieczenia danych osobowych przed nieuprawnionym dostępem.
- Dane osobowe dziecka są udostępniane wyłącznie osobom i podmiotom uprawnionym na podstawie odrębnych przepisów.
- Wszyscy pracownicy GOPS przed podjęciem pracy są obligatoryjnie szkoleni z przepisów i zasad dotyczących ochrony danych osobowych przez Inspektora Ochrony Danych Osobowych wyznaczonego przez Dyrektora.
§ 9
- Pracownik/współpracownik Ośrodka może wykorzystać informacje o dziecku w celach szkoleniowych lub edukacyjnych wyłącznie z zachowaniem anonimowości dziecka oraz w sposób uniemożliwiający identyfikację dziecka.
§ 10
- Pracownikom nie wolno umożliwiać przedstawicielom mediów utrwalania wizerunku dziecka (filmowanie, fotografowanie, nagrywanie głosu dziecka) na terenie GOPS bez pisemnej zgody opiekuna małoletniego.
- Niedopuszczalne jest podanie przedstawicielowi mediów danych kontaktowych do opiekuna dziecka.
- Jeżeli wizerunek dziecka stanowi jedynie szczegół całości, takiej jak: zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza, zgoda opiekuna na utrwalanie wizerunku dziecka nie jest wymagana.
- Upublicznienie przez pracownika wizerunku dziecka utrwalonego w jakiejkolwiek formie (fotografia, nagranie audio-wideo) wymaga pisemnej zgody opiekuna dziecka. Pisemna zgoda, o której mowa powinna zawierać informację, gdzie będzie umieszczony zarejestrowany wizerunek i w jakim kontekście będzie wykorzystywana.
- Pracownik, w wyjątkowych i uzasadnionych sytuacjach, może skontaktować się z opiekunem dziecka i zapytać go o zgodę na podanie jego danych kontaktowych przedstawicielom mediów. W przypadku wyrażenia zgody, pracownik podaje przedstawicielowi mediów dane kontaktowe do opiekuna dziecka.
§ 11
- W celu realizacji materiału medialnego można udostępnić mediom wybrane pomieszczenia zajmowane przez GOPS. Decyzję w sprawie udostępnienia pomieszczenia podejmuje Dyrektor.
- Podejmując decyzję, o której mowa w punkcie poprzedzającym, należy przygotować wybrane pomieszczenie do realizacji materiału medialnego w taki sposób, by uniemożliwić filmowanie dzieci przebywających w pomieszczeniach.
Rozdział V
Zasady ochrony wizerunku dziecka
§ 12
- Pracownicy/współpracownicy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Gdowie, uznając prawo dziecka do prywatności i ochrony dóbr osobistych, zapewnia ochronę wizerunku dziecka.
- Upublicznienie przez pracownika lub współpracownika Ośrodka wizerunku dziecka utrwalonego w jakiejkolwiek formie (fotografia, nagranie audio-wideo) wymaga pisemnej zgody rodzica lub opiekuna prawnego dziecka, powyższe nie dotyczy dokumentowania popełnienia przestępstwa i przekazania dowodów organom ścigania w przypadkach niecierpiących zwłoki, a w szczególności w przypadku zagrożenia zatarcia śladów przestępstwa.
- Pisemna zgoda, o której mowa w ust. 2, powinna zawierać informacje, gdzie będzie umieszczony zarejestrowany wizerunek i w jakim kontekście będzie wykorzystywany (np. że umieszczony zostanie na stronie www.youtube.pl w celach promocyjnych).
- Wytyczne dotyczące zasad publikacji wizerunku dziecka stanowią załącznik nr 6 do niniejszych standardów.
Rozdział VI
Zasady dostępu dzieci do Internetu
§ 13
- Na terenie GOPS w Gdowie dzieci nie mają dostępu do sprzętu komputerowego oraz internetu.
- W przypadku udostępnienia dzieciom przez personel GOPS dostępu do internetu, personel GOPS jest zobowiązany podejmować działania zabezpieczające dzieci przed dostępem do treści, które mogą stanowić zagrożenie dla ich prawidłowego rozwoju, urządzenia powinny mieć zainstalowane oprogramowanie zabezpieczające.
- Personel GOPS w przypadku określonym w ust. 2 nadzoruje korzystanie przez dzieci z internetu oraz ma obowiązek informowania dzieci o zasadach bezpiecznego korzystania z internetu.
§ 14
- Sieć internetowa Ośrodka powinna być zabezpieczona przed niebezpiecznymi treściami, poprzez instalowanie i aktualizowanie odpowiedniego oprogramowania.
Rozdział VII
Monitoring stosowania Standardów
§ 15
- Dyrektor Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej wyznacza osobę odpowiedzialną za monitorowanie Standardów ochrony małoletnich w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Gdowie.
- Osoba, o której mowa w pkt. 1 jest odpowiedzialna za monitorowanie realizacji standardów, za reagowanie na sygnały naruszenia standardów oraz za proponowanie zmian w standardach. Dla pracowników zatrudnionych w czasie wejścia Standardów ochrony małoletnich osoba odpowiedzialna zorganizuje szkolenie, podczas którego zapoznaje pracowników/współpracowników z wprowadzonymi standardami. Potwierdzenia przeszkolenia pracowników i współpracowników znajdują się w odpowiednich protokołach z tych spotkań. Odbycie przygotowania do stosowania Standardów ochrony małoletnich każdy pracownik potwierdza podpisem. Podpisane oświadczenie znajduje się w dokumentacji GOPS. Wzór oświadczenia stanowi załącznik nr 7 – oświadczenie o zapoznaniu się ze Standardami ochrony małoletnich.
- Osoba, o której mowa w pkt. 1 niniejszego paragrafu, przeprowadza wśród pracowników raz na rok ankietę monitorującą poziom realizacji standardów. Wzór ankiety stanowi załącznik nr 2.
- W ankiecie pracownicy mogą proponować zmiany standardów oraz wskazywać naruszenia standardów w GOPS.
- Osoba, o której mowa w pkt. 1 niniejszego paragrafu, dokonuje opracowania wypełnionych przez pracowników i współpracowników ankiet. Sporządza na tej podstawie raport z monitoringu, który następnie przekazuje Dyrektorowi GOPS.
- Dyrektor wprowadza do standardów niezbędne zmiany i ogłasza pracownikom oraz współpracownikom nowe brzmienie standardów.
Rozdział VIII
Przepisy końcowe
§ 16
- Standardy ochrony małoletnich wchodzą w życie z dniem ich ogłoszenia.
- Ogłoszenie następuje w sposób dostępny dla pracowników Ośrodka, w szczególności poprzez wywieszenie w miejscu ogłoszeń dla pracowników i współpracowników lub poprzez przesłanie ich tekstu drogą elektroniczną.